του Βασίλη Τρωίζου
ΝΟΜΑΔΙΚΗ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ
-η νομαδική πολεμική μηχανή, παρά το παραπλανητικό της ονομασίας της δεν έχει στόχο τον πόλεμο. Αναφέρεται σε μια σχέση μεταξύ των στοιχείων που προάγει την ροικότητα, την οριζοντιότητα κλπ. Η ουσιώδης σχέση της νομαδικής πολεμικής μηχανής είναι με την δημιουργική αλλαγή, με την παραγωγή γραμμών φυγής. Αυτό που εν πολλοίς λένε οι Ντελέζ-Γκουαταρί είναι ότι οι διαδικασίες της απεδαφικοποίησης και της γραμμή φυγής εμπλέκουν για την πραγμάτωσή τους τη συναρμογή μιας μηχανής νομαδικού τύπου.
-η πρωταρχική διάκριση ανάμεσα στον κρατικό μηχανισμό και στην πολεμική μηχανή, το ασύμβατο μεταξύ τους, αφορά τον χώρο τον οποίο καταλαμβάνουν και ενεργούν. αυτή η ασυμβατότητα είναι ο λόγος που ο πόλεμος προκύπτει ως αποτέλεσμα της συνάντησης της πολεμικής μηχανής και του κράτους, της ''τριβής'' ανάμεσα στην επέκταση του λείου χώρου και στον μηχανισμό γραμμοποίησης που επιτελούν, αντίστοιχα
-οι λείοι χώροι που καταλαμβάνουν οι νομάδες είναι κυρίως στέπες και έρημοι, όπως και η ''παγωμένη έρημος'' που καταλαμβάνεται από τους Εσκιμώους. Σε αυτούς τους τύπους χώρου τα ορόσημα, τα διακριτά σημεία και ο προσανατολισμός βρίσκονται σε διαρκή μεταλλαγή, δεν υπάρχει προοπτική ούτε ''γραμμή που χωρίζει τον ουρανό και τη γη''. Οι χώροι αυτοί είναι ''άπειροι'', ανοίγονται προς όλες τις κατευθύνσεις, δεν έχουν κάποια μορφή κεντρικής προοπτικής. Η σχέση που αναπτύσσουν οι νομάδες με τον χώρο δεν είναι μετρική. Δεν ποσοτικοποιούν, ούτε διαιρούν την γη. Ο λείος χώρος που ενοικούν είναι χώρος μη-διαιρεμένος και μη-μετρικός
-η νομαδική χωρική κατανομή είναι αυτής της κατανομής μιας πολλαπλότητας στοιχείων σε ένα ανοιχτό χώρο χωρίς καθορισμένα όρια, όπου οι νομαδικές φυλές κινούνται επί της γης ελεύθερα αντί να οριοθετούν τη γη σύμφωνα με σταθερά σύνορα. Η ουσία του κράτους, από την άλλη, συνίσταται στο ότι δημιουργεί ένα ομογενοποιημένο, γραμμοποιημένο χώρο που μπορεί να μετρηθεί. Το κράτος επιφορτίζεται με την χάραξη ορίων και συνόρων, με τον περιορισμό της κίνησης και την εφαρμογή του κρατικού Νόμου εντός αυτού του κωδικοποιημένου χώρου που δημιουργεί.
-Σε αντίθεση με τη νομαδική ζωή, οι κρατικοί χώροι είναι γραμμοποιημένοι μέσω τοίχων, εγκλεισμών, δρόμων και ορίων που δημιουργούν μια σταθερή αίσθηση προσανατολισμού. Η ζωή στην πόλη είναι γενικά σε μεγάλο βαθμό ορθολογικά οργανωμένη. Κάθετοι,παράλληλες, οικοδομικά τετράγωνα κλπ κατασκευάζουν έναν ενοποιημένο,μετρήσιμο και κλειστό χώρο. Ήδη οι πρώτες πόλεις διέθεταν στα σύνορά τους, τείχη και φρούρια ως μέσα ελέγχου και επιτήρησης των ροών που εισέρχονταν και εξέρχονταν από αυτές. Οι μετακινήσεις εντός της πόλης είναι προβλέψιμες και με επαναληπτικότητα: σπίτι-δουλειά-σπίτι. Οι οποιεσδήποτε κινήσεις καταλήγουν πίσω στο σπίτι, το κατεξοχήν σημείο επαν-εδαφικοποίησης. Η κίνηση στην πόλη είναι εν πολλοίς κίνηση ανάμεσα σε προβλεπόμενα και από τα πριν δοσμένα σημεία, σε αντίθεση με το νομαδικό ταξίδι, όπου το σημείο αποτελεί απλά ένα στιγμιαίο και τυχαίο σταμάτημα της ροής, πριν αυτή ξεκινήσει ξανά. Η ζωή ακολουθεί ένα ρυθμό που δημιουργεί habits και patterns ακυρώνοντας τη δυνατότητα της άσκοπης περιπλάνησης και της περιπέτειας. Στη νομαδική ζωή, η δυνατότητα κατασκευής μιας κίνησης που επαναλαμβάνεται υπονομεύεται. Το ταξίδι δεν μπορεί να ακολουθήσει την ίδια διαδρομή, να εδαφικοποιηθεί πάνω στον ίδιο δρόμο. Στο λείο χώρο της ερήμου, τα μονοπάτια στην άμμο δημιουργούνται για να καταστραφούν αμέσως μετά.
-η σχέση του πολέμου με την πολεμική μηχανή είναι ταυτόχρονα συγκυριακή και αναγκαία ,στο βαθμό που στο κοινωνικό πεδίο συνυπάρχουν νoμαδικού τύπου συναρμογές και κρατικοί μηχανισμοί η σύγκρουση είναι αναγκαία ως αποτέλεσμα της ασυμβατότητας ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς τρόπους ύπαρξης.μπορούμε να σκεφτούμε το πώς αυτή η αντιπαράθεση δεν χάνεται στο βάθος του ιστορικού χρόνου,αλλά απέκτησε τη μεγαλύτερη έντασή της στο ολοκαύτωμα,ως διαδικασία στην οποία η διαφορά αυτή πήρε εκρηκτικές διαστάσεις με τελικό σκοπό την εκμηδένιση όσων ταξινομούνταν στην κατηγορία του νομά(εβραίοι,ρομά)από την πλευρά αυτών που διεκδικούσαν την πρωταρχικότητα της εδαφικοποίησης,της γνήσιας σχέσης με τη γη
-οι ντελέζ-γκουατάρι λένε ότι ο πόλεμος είναι η αποτυχία της πολεμικής μηχανής,το μόνο αντικείμενο που της έχει μείνει αφού έχει χάσει όλη αυτή την ενδογενή μορφογεννητική ικανότητά της,δηλαδή την δύναμη προς παραγωγή αλλαγών.το κύριο χαρακτηριστικό της νομαδικής πολεμικής μηχανής είναι η διάσχιση ενός λείου χώρου και η ροπή προς την απεδαφικοποίηση.ο πόλεμος γίνεται το κύριο αντικείμενο μόνο όταν η πολεμική μηχανή γίνεται αντικείμενο ''εγκόλπωσης'' και ενσωμάτωσης από το κράτος.ο ναζισμός αποτελεί τη μορφή της πολεμικής μηχανής στο στάδιο της πλήρους απορρόφησής της από τον πόλεμο,όπου μετατρέπεται σε μηχανή παραγωγής θανάτου
-τα κράτη αναγκάστηκαν να ιδιοποιηθούν την πολεμική μηχανή με πολλές μορφές:είτε με την μορφή καστών πολεμιστών που υπηρετούν το βασιλιά ή με μισθοφόρους στις σύγχρονες δυτικές στρατιωτικές μορφές ή ως αναγκαστική στρατιωτική θητεία των πολιτών του έθνους-κράτους.παρότι η πολεμική μηχανή μπορεί να εσωτερικευτεί και να γίνει εξάρτημα του κρατικού μηχανισμού με τη μορφή του στρατού,οι ντ-γκ αναφέρουν ότι η διαφορά ανάμεσα στην απείθαρχη φύση του πολεμιστή και αυτή του κράτους δεν εξαλείφεται.η σχέση του πολεμιστή με τον κρατικό αξιωματούχο,τον βασιλιά κλπ είναι εύθραυστη και αμοιβαίας καχυποψίας.σε αρκετές ινδο-ευρωπαικούς μύθους ο πολεμιστής αντιτίθεται με κρατικές φιγούρες όπως ο βασιλιάς,ο νομοθέτης,ο ιερέας ακολουθώντας μια πιο απείθαρχη,αντικοινωνική στάση.αυτή η τάση επιζεί ακόμη και σε σύγχρονα έργα ,όπως στο apocalypse now του f.f.coppola,όπου ο marlon brando ένας στρατιώτης στην υπηρεσία του κράτους,εκφεύγει της κρατικής του υπερκωδίκωσης και του στρατιωτικού ελέγχου μετατρεπόμενος σε δυνητικό κίνδυνο
(αντίστοιχα με τους ''χερσαίους'' νομάδες,υπάρχουν και οι θαλάσσιοι νομάδες,οι πειρατές που διασχίζουν τον λέιο χώρο της θάλασσας,ενώ με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν σήμερα και οι hackers που κινούνται στον λείο χώρο του cyberspace.)
ΝΟΜΑΔΟΛΟΓΙΑ
-οι ντελέζ-γκουαταρί αντλούν από τα νομαδικά φύλα κυρίως των μογγόλων,των ούνων,των βεδουίνων κλπ και της ιστορίας τους ως μιας διαρκούς αντιπαράθεσης με εγκατεστημένους,πολιτικά οργανωμένους πληθυσμούς και κρατικές αυτοκρατορίες.είναι μια χειρονομία που προσπαθεί να αναδείξει μια διαφορετική ιστορία,από την κλασική δυτική προοπτική που πριμοδοτεί την μόνιμη εγκατάσταση και την εδαφικοποίηση ως τις μοναδικές συνιστώσες για την ανάδυση πολιτισμού,κατάσκευάζοντας τους νομάδες ως εξωτικούς βαρβάρους,τοποθετώντας τους στο νηπιακό στάδιο της ανθρωπότητας.
-οι νομαδικές φυλές λόγω των συνθηκών των βιότοπων που ενοικούν(έδαφος δύσκολο να καλλιεργηθεί,ζώα αδύνατο να εξημερωθούν και να χρησιμοποιηθούν προς εργασία),αναγκάζονται να είναι διαρκώς σε κίνηση,ακολουθώντας τους βιο-ρυθμούς των ζώων στην αναζήτηση τροφής.σε μια τέτοια μορφή κοινωνικής οργάνωσης δεν μπορεί να συσσωρευτεί πλούτος,ούτε να αναδυθεί ιδιοκτησία,καθώς τα αντικείμενα και οι άνθρωποι είναι διαρκώς σε ροή.ο πολιτισμός,η ανάδυση κράτους και η ατομική ιδιοκτησία έχουν ως συνθήκες πραγμάτωσής τους την μόνιμη εγκατάσταση σε ένα έδαφος,την καλλιέργεια και την κτηνοτροφία,την παραγωγή ενός υπερ-προιόντος,την περίφραξη της γης που γίνεται ιδιοκτησία κλπ.οι ντελέζ-γκουαταρί χρησιμοποιούν το παράδειγμα των νομαδικών φυλών για να αντλήσουν από αυτή στοιχεία που συγκροτούν ένα αντι-Παράδειγμα σε αυτό της κρατικής-ιεραρχικής-συγκεντρωτικής μορφής οργάνωσης.στη νομαδική κατανομή τα στοιχεία δημιουργούν μεταξύ τους οριζόντιες,μοριακές συνδέσεις που ανθίστανται στο να υπερ-κωδικοποιηθούν από ένα κέντρο.οι νομάδες αποτελούν μια κοινωνική μορφή που προσπαθεί να διατηρήσει τις σχέσεις της σε μια μακριά-από-την-ισορροπία κατάσταση σε αντίθεση με τις κρατικές κοινωνίες οι οποίες επιθυμούν να παραμείνουν γραμμοποιημένα και σταθερά συστήματα.η ''νομαδική μηχανή '' δεν έχει κέντρο βάρους,κάποιο υπερβατικό σημείο από το οποίο αναδύεται η τάξη.λειτουργεί όπως ένα σμήνος,παράγει τάξη εμμενώς,από τις διαδράσεις μεταξύ των στοιχείων της χωρίς την ανάγκη ύπαρξης ενός εξωτερικού ρυθμιστή
-το μοντέλο των νομάδων είναι αυτό του ριζώματος:κάθε σημείο μπορεί να επικοινωνήσει με οποιοδήποτε άλλο,δεν υπάρχει καθετότητα,το ρίζωμα αναπτύσσεται προς όλα τα σημεία του ορίζοντα,δεν έχει αρχή και τέλος.το μοντέλο του κράτους είναι αυτό του δέντρου:καθετότητα-ιεραρχία,εδαφικοποίηση,κέντρο που ορίζεται από την ρίζα και από την οποία απορρέουν όλα τα κλαδιά κλπ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ
-στην πραγματικότητα αυτά τα δύο μοντέλα χώρου υπάρχουν μόνο σε αναμίξεις και όχι σε ''καθαρή κατάσταση'' και αυτό που έχουμε είναι δυνάμεις που γραμμοποιούν και δυνάμεις που δημιουργούν λείο χώρο σε ένα διαρκές γίγνεσθαι μεταξύ των δύο.απόλυτα γραμμοποιημένος ή λείος χώρος δεν υπάρχει.η πρόθεση των ντ-γκ είναι να επιχειρήσουν μια διάκριση αυτού του μίγματος σε δύο Ιδέες,να ταυτοποιήσουν δύο γενικές τάσεις:αυτή του νομαδισμού και αυτή της εγκατάστασης,της μόνιμης κατοικίας,τάσεις οι οποίες στην εμπειρία μας δίνονται μόνο με τη μορφή ανάμειξης
Το ερευνητικό πρόγραμμα των ντ-γκ,λοιπόν,συνίσταται σε αυτό το ''τέντωμα'' των εννοιών,έτσι ώστε να φτάσουν στην ακραία μεταξύ τους απόσταση και να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την Ιδέα του νομά,η οποία δεν μπορεί να εκδηλωθεί σε καθαρή μορφή στην εμπειρική πραγματικότητα
-οι όροι που χρησιμοποιούν οι ντ-γκ(ροή,απεδαφικοποίηση κτλ)είναι κυρίως περιγραφικοί,δηλαδή αναλυτικά όπλα ώστε να μπορούμε να αξιολογήσουμε μια κατάσταση και να την αναλύσουμε.δεν είναι απλά υμνητές της αλλαγής,της ροής,της απεδαφικοποίησης ως τέτοιας.αυτό θα τους κατέτασσε σε ένα αντεστραμμένο είδωλο του πλατωνισμού που a priori δίνει αξία στην ταυτότητα,στην στάση και στην ισορροπία.
στο έργο τους βέβαια,η αξιολογική δεσπόζουσα βρίσκεται υπό την πλευρά της κίνησης,της διαφοράς κτλ,αλλά αυτό δεν συγκροτεί ένα α priori μανιχαιστικό δίπολο πριμοδότησης της ροής σε κάθε δυνατή περίπτωση
οι ίδιοι προειδοποιπούν να μην πιστέψουμε ποτέ ότι ένας λείος χώρος αρκεί για να μας σώσει και το ότι το να εδαφικοποιηθούμε ή να διατηρήσουμε μια σταθερή ταυτότητα δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί.
αυτό που προτάσσουν είναι μια εμμενή αξιολόγηση της κάθε κατάστασης στην ενικότητά της.πού χρειάζεται να προσπαθήσουμε να την εκτρέψουμε από την κατάσταση ισορροπίας,να ακολουθήσουμε κάποια γραμμή φυγής,να πειραματιστούμε με τις διαφορετικές δυνατότητες που μας προσφέρει και σε ποιά περίπτωση το καλύτερο είναι να παραμείνουμε γραμμοποιημένοι,εδαφικοποιημένοι κλπ
-το γεγονός ότι οι ντ-γκ δεν είναι απλοί υποστηρικτές του λείου χώρου έναντι του γραμμικού φαίνεται και από το ότι ο γραμμωτός χώρος μπορεί να προσφέρει επαναστατικές δυνατότητες.πχ σε εξεγερσιακές καταστάσεις,ο μητροπολιτικός χώρος,ένα τερραίν το οποίο εμφανίζει μεγάλο βαθμό γραμμοποίησης(σπίτια,γωνίες,φράχτες,τοίχοι) κτλ περιορίζει την κινητικότητα των κατασταλτικών μηχανισμών παρέχοντας μια υλική προστασία και κρυψώνα στον αμυνόμενο
σε καταστάσεις συγκρούσεων,ουσιαστικά αυτό που πραγματοποιείται είναι η προσθήκη επιπλέον επιπέδων γραμμοποίησης στον αστικό ιστό.τα οδοφράγματα,οι κάδοι κλπ είναι ισάριθμες προσπάθειες να δημιουργηθούν περαιτέρω όρια,περισσότερες πτυχώσεις στον χώρο,να πολλαπλασιαστούν τα σημεία μη-ορατότητας κλπ με σκοπό τον περιορισμό της κίνησης και την επιβραδύνση της ταχύτηταε των κατασταλτικών μηχανισμών.
-οι ντ-γκ σημειώνουν ότι πλέον δεν υπάρχει κάτι πιο επικίνδυνο και επίφοβο για τον κρατικό πολεμικό μηχανισμό από το να διεξάγει πολεμικές επιχειρήσεις σε χώρο με υψηλό βαθμό γραμμοποίησης.τα κράτη επιθυμούν να μεταφέρουν το πεδίο μάχης εκεί που έχουν πλήρη έλεγχο,δηλαδή στον αέρα,στην ανοιχτή θάλασσα ή σε ανοιχτές πεδιάδες,δλδ σε λείους χώρους.αρχικά οι νομάδες μέσω της συναρμογής αναβάτης-άλογο-τόξο ανέπτυσσαν τέτοια ταχύτητα που μπορούσαν να υπερφαλλαγγίσουν τα πιο δυσκίνητα κρατικά στρατεύματα.σταδιακά αυτή η σχέση αντιστράφηκε καθώς ο κρατικός μηχανισμός απέκτησε μεγαλύτερη ευελιξία και ταχύτητα εγκολπώνοντας τις νέες πολεμικές τεχνολογίες.πλέον οποιαδήποτε αντιπαράθεση με το κράτος σε τέτοιους ανοικτούς,λείους χώρους είναι αυτοκτονική.
-ο ίδιος μάλιστα ο καπιταλισμός τείνει να δημιουργεί ένα λείο χώρο,τον παγκόσμιο χώρο της αγοράς στον οποίο ρέουν ελεύθερα εμπορεύματα,κεφάλαια,εργατικές δυνάμεις
πλέον το κεφάλαιο μπορεί μέσω των εξελιγμένων ηλεκτρονικών συστημάτων να πραγματοποιεί χρηματικές συναλλαγές σε ακαριαίο χρόνο με το ψηφιακό χρήμα να κυκλοφορεί ως σημείο με άπειρη ταχύτητα διατρέχοντας την γη
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΝΟΜΑΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
-η έννοια του νομαδισμού δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στους νομάδες.επεκτείνεται σε ετερογενή πεδία.ουσιαστικά πρόκειται για μια αφηρημένη μηχανή,αφηρημένη με την έννοια ότι το νομαδικό μοντέλο μπορεί να ενσαρκωθεί σε ένα καλλιτεχνικό κίνημα,σε μια επιστημονική ανακάλυψη,σε μια εξεγερσιακή διαδικασία.οι ντ-γκ μιλούν πχ για νομαδικές μορφές τέχνης,νομαδική επιστήμη ενάντια στην ''βασιλική΄΄ μορφή επιστήμης που αναζητά σταθερούς νόμους.σε αυτό το πλαίσιο οι νομάδες χρησιμεύουν ως προνομιακός ιδεότυπος ώστε να εξάγουν από αυτούς κάποια χαρακτηριστικά και να σκεφτούν μια κατάσταση ικανή να αντισταθεί στην ιεραρχία και τη συγκεντροποίηση
-χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρουν οι ντ-γκ ως νομαδική και βασιλική μορφή επιστήμης είναι οι διαφορετικοί τρόποι κτισίματος των καθεδρικών ναών.από τη μια οι αρχιτέκτονες ως εκπρόσωποι της βασιλικής επιστήμης,διαμορφώνουν από τα πριν το σχέδιο στο μυαλό τους και το εξωτερικεύουν στην ύλη δίνοντάς της μορφή.υπάγουν την διαδικασία στις διατάξεις του Λόγου(υλομορφικό μοντέλο με θεικές συνδηλώσεις περί Δημιουργού που κατασκευάζει το σχέδιο στη νόησή του και το εξωτερικεύει στην πειθαρχημένη ύλη).από την άλλη οι τεχνίτες που αυτοσχεδιάζουν και πειραματίζονται αυθόρμητα τη στιγμή της κατασκευής χωρίς κάποιο προσχέδιο.αντλούν από την ύλη που υπάρχει γύρω τους για να καλύψουν τα κενά και να συνεχίσουν.πειραματίζονται με τις δυνατές συναρμογές που προσφέρει το τοπίο,με την ύλη να αναγνωρίζεται ως ισότιμος δημιουργός στο τελικό αποτέλεσμα.ο αρχιτέκτονας ως ενσαρκωτής του Παράδειγματος της βασιλικής επιστήμης λειτουργεί ασκώντας ένα υπερβατικού ελέγχο πάνω στην ύλη,είναι η ανώτερη αρχή
-άλλη μια περίπτωση είναι η διάκριση ανάμεσα στο σκάκι και το γκο ως ''βασιλική'' και νομαδική μορφή παιχνιδιού αντίστοιχα.το σκάκι ακολουθεί μια κρατική λογική.οι χωρικές μονάδες διεξαγωγής του παιχνιδιού είναι γραμμοποιημένες και αριθμημένες(άσπρα-μαύρα τετράγωνα)και η κίνηση στον χώρο είναι ελεγχόμενη.τα κομμάτια έχουν κωδικοποιηθεί και μπορούν να κινηθούν στη βάση ενός συνόλου κανόνων.πχ ο αξιωματικός κινείται μόνο στη βάση της διαγωνίου και κατα μήκος μόνο ενός χρώματος γραμμής.επίσης τα κομμάτια είναι ιεραρχημένα από τα πιόνια μέχρι τη βασίλισσα και το βασιλιά έχοντας μια εσωτερική αξία.
-το γκο από την άλλη υπακούει σε μια διαφορετική λογική.ο χώρος κίνησης είναι σχετικά ελεύθερος από όρια και σύνορα.τα κομμάτια με τα οποία παίζεται είναι πανομοιότυπα και οι ταυτότητές τους αλλάζουν αναλογα με τις σχέσεις με τις οποίες βρίσκονται με τα άλλα κομμάτια κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού,σε αντίθεση με τα κομμάτια του σκακιού τα οποία έχουν σταθερές ταυτότητες
-στο σκάκι το επίδικο είναι η κατάληψη όσο το δυνατόν μεγαλύτερου χώρου ώστε να επιβληθεί ο έλεγχος σε αυτόν.
-στο γκο αντίθετα υπάρχουν ζώνες με διαφορετική ένταση. Συγκρούσεις παράγονται στιγμιαία σε ένα σημείο για να απεδαφικοποιηθούν και να αναδυθούν κάπου αλλού,προσομοιώνοντας τις πιο αποκεντρωμένες μορφές πολέμου μακριά από το παραδοσιακό μοντέλο της οριζόντιας κατά μέτωπο αντιπαράθεσης στρατών που προσφέρει το σκάκι
-πέρα από την σχέση με τον γραμμωτό και λείο χώρο,το σκάκι και το γκο προσφέρουν δύο ασύμμετρα μοντέλα εξατομίκευσης.Από τη μια η οπτική του σκακιού προσφέρει την εικόνα της εξατομίκευσης ως μια εσωτερική διαδικασία.Αυτό που κάνει το υποκείμενο αυτό που είναι,εντοπίζεται εσωτερικά στο υποκείμενο
Αυτή είναι η οντολογία πολλών ρατσιστικών και σεξιστικών μορφών λόγου που θεωρούν ότι οι ιδιότητες προκύπτουν από το υποκείμενο καθ'ευατό.πχ η γυναίκα είναι καθ'εαυτό συναισθηματική και άρα ανίκανη για να αρθρώσει ορθό λόγο.αντίθετα,στο γκο το κάθε κομμάτι αποκτά τις ιδιότητες και τις δυνάμεις του σε σχέση με τις διαφορικές σχέσεις που αναπτύσσει με τα άλλα κομμάτια του παιχνιδιού.η ταυτότητά του δηλαδή ρευστοποιείται,καθώς ανοίγεται σε ένα πεδίο δυνάμεων εξωτερικό από αυτό
ΓΡΑΜΜΙΚΟΣ ΚΑΙ ΛΕΙΟΣ ΧΩΡΟΣ
-μορφές γραμμικού χώρου είναι η ευθεία που συνδέει δύο σημεία.μάλιστα η ολοκληρωτική γραμμοποίηση είναι η πορεία ανάμεσα σε δύο σημεία με βάση την πιο γρήγορη διαδρομή,και αυτό γιατί στην γραμμοποίηση η γραμμή καθορίζεται από τα σημεία.η κίνηση έχει μια δεδομένη αρχή και ένα σκοπό στον οποίο τείνει σε αντίθεση με το ελεύθερο ταξίδι και περιπλάνηση του λείου χώρου.στον λείο χώρο το κάθε σημείο είναι ένα στιγμιαίο σταμάτημα στη διαρκή κίνηση της γραμμής.στον γραμμοποιημένο χώρο η γραμμή υπάγεται στο σημείο
-άλλη μορφή γραμμοποίησης είναι η κάθετη γραμμή που ανταποκρίνεται στην βαρυτική δύναμη.η κάθετη γραμμή αποκτά ένα συμβολικό νόημα και γενικά η καθετότητα δίνει την αίσθηση της διαφοράς ύψους και χρησιμοποιείται για να δηλώσει την ιεραρχία.η εικόνα του κράτους που υπερίπταται της κοινωνίας,τα έδρανα των δικαστών που υπερέχουν σε ύψος κλπ.σε κάθε περίπτωση που πρέπει να κατασκευαστεί μια σχέση πολιτικής ανισότητας και εξουσίας,η υψομετρική διαφορά επιστρατεύεται ως διαχρονικό σημείο επισφράγισης αυτής της ιεραρχίας
-τα πιο χαρακτηριστικά μοντέλα γραμμικού χώρου είναι η ευκλείδια γεωμετρία,ο καρτεσιανός άξονας και ο νευτώνιος χώρος.η ευκλείδια γεωμετρία στηρίζεται στην χάραξη γραμμών σε αντίθεση με την τοπολογία και την ριμάνια γεωμετρία που ασχολείται κυρίως με καμπύλες και αλλαγές σχημάτων.το καρτεσιανό σύστημα περιλαμβάνει τη συγκρότηση ενός γραμμωτού χώρου μέσω της δημιουργία μιας κεντρικής προοπτικής,της αρχής των αξόνων,ως κέντρο και σημείο μέτρησης.το νευτώνιο σύμπαν είναι ο απόλυτος.αφηρημένος και ομοιογενής χώρος.ένας απόλυτος,''κενός'' χώρος,εντός του οποίου τα αντικείμενα τοποθετούνται ως σημεία σε ένα μετρήσιμο χώρο
-η γραμμοποίηση του χώρου έχει πολιτικές συνδηλώσεις.οι διάφορες τεχνικές/γνώσεις γύρω από την ανάλυση του χώρου διαπλέκονται με πολιτικές διακυβερνησιμότητας σχηματίζοντας σχέσεις γνώσης/εξουσίας.η γραμμοποίηση από το δεσποτικό κράτος επιδρά πάνω στη γη των πρωτόγονων φυλών,την οποία μετατρέπει σε περιφραγμένο έδαφος το οποίο αργότερα μπορεί να κατανεμηθεί.αυτή είναι η διαδικασία από την οποία η γη μπορεί να αποκομίσει ενοίκιο και να γίνει πηγή κέρδους.
.Η γεω-μετρία είναι η πρωταρχική μορφή μέτρησης και κατάτμησης του εδάφους που το καθιστά ικανό να γίνει αντικείμενο ιδιοκτησίας,κρατικής κυριαρχίας κλπ
Ο ΛΕΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
-Ο λείος χώρος αφήνει τον εαυτό του να γραμμοποιηθεί. Ένα από τα πιο ξεκάθαρα παραδείγματα που δίνουν οι Ντ-Γκ είναι αυτό της θάλασσας.Η θάλασσα συχνά εμφανίζεται ως σύμβολο ελευθερίας,συνώνυμο της περιπέτειας,αδάμαστη και χώρος κοινότητας,που δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο ιδιωτικής ιδιοκτησίας.Ιστορικά,η λεία θάλασσα αρχικά ήταν αντικείμενο πλοήγησης μέσω ενός νομαδικού πολύπλοκου συστήματος βασισμένο στον άνεμο,στους ήχους,στο χρώμα του ουρανού και στην θέση των άστρων.Από αρχέτυπος του λείου χώρου,η θάλασσα υπέστη μια σταδιακή γραμμοποίηση μέσω του σχεδιασμού γραμμών και τη λειτουργία χαρτών,ως αποτέλεσμα της απαίτησης για πιο ασφαλή και αποτελεσματική ναυτική πλοήγηση.
-Οι χάρτες και τα εργαλεία πλοήγησης επιτρέπουν στην προηγουμένως ανοιχτή φύση της θάλασσας να μετρηθεί και να ομογενοποιηθεί σε ποσοτικοποιημένα σημεία.Αν και οι Ντελέζ-Γκουααρί σημειώνουν ότι αυτό πραγματοποιήθηκε σταδιακά,θεωρούν το έτος 1440 μ.Χ.,όταν οι Πορτογάλοι εξερευνητές εισήγαγαν τους πρώτους ναυτικούς χάρτες,ως έτος ορόσημο στην διαδικασία γραμμοποίησης της θάλασσας.Μεσημβρινοί,γεωγραφικά μήκη και πλάτη,γεωγραφικές συντεταγμένες μετέτρεψαν τους ωκεανούς σε ένα τεράστιο δικτυωμένο υπολογίσiμο χώρο,θέτοντας τις προϋποθέσεις για τις μεγάλες ανακαλύψεις,του υπερατλαντικού εμπορίου σκλάβων και της επέκτασης της ευρωπαϊκής κυριαρχίας.
-Ο γραμμοποιημένος χώρος προυποθέτει για την κατασκευή του πάντα ένα συγκεκριμένο σημείο εξωτερικού παρατηρητή.πχ ο χάρτης αναπαριστά κάτι που γίνεται αντικείμενο θέασης από μια ματιά που καταλαμβάνει ένα εξωτερικό σημείο θέασης,κοιτάμε τον χάρτη από έξω και από ψηλά.Στον λείο χώρο αντίθετα,δεν εφαρμόζονται οι ποσοτικοποιημένες μετρήσεις και οι κατηγορίες του γεωγραφικού μήκους/πλάτους για την πλοήγηση.Στην ουσία δεν έχουμε να κάνουμε με ''χώρο'',αλλά με ένα κάθε φορά συγκεκριμένο τοπίο.Για αυτό το λόγο οι νομάδες έχουν μια άμεση και στενή σχέση με το ''διάβασμα' της φύσης. ,Μπορούν και αναγνωρίζουν τα τοπικά χαρακτηριστικά του εδάφους,την κίνηση του αέρα,τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χιονιού κτλ
-Διαχρονικά,τα κράτη προσπάθησαν να ελέγξουν πέρα από το έδαφος που υπάγεται στη νομική δικαιοδοσία τους,την θάλασσα και τον αέρα που τους αντιστοιχεί.Η αντιπαράθεση ανάμεσα σε νομάδες και κράτος στο έδαφος μεταφέρθηκε στο υδάτινο τερραίν,ανάμεσα σε πειρατές και κρατικούς στόλους.Όπως και οι νομάδες,έτσι και οι πειρατές βρίσκονται σε μια διαρκή ρoή πάνω στον λείο χώρο της θάλασσας.Όπως και για τον νομά που νιώθει σπίτι όταν κινείται,έτσι και για το πειρατή η κίνηση από λιμάνι σε λιμάνι δε είναι για να εγκατασταθεί εκεί,αλλά για να βρεθεί πάλι στη θάλασσα
-Οι πρώτες αυτοκρατορίες προσπάθησαν να εξαλείψουν τον κίνδυνο που συνιστούσαν οι πειρατές,μετατρέποντας την θάλασσα σε ένα προβλέψιμο μέρος,με ''υδάτινα'' μονοπάτια ασφαλή για τη διεξαγωγή εμπορίου(ρωμαική,κινέζικη αυτοκρατορία...).
-Στη γλώσσα των σύγχρονων εθνών-κρατών μιλάμε πέρα από χερσαία,για υδάτινα και εναέρια σύνορα.Μιλάμε για εναέριο χώρο και χωρικά ύδατα που αποτελούν τμήμα της επικράτειας ενός κράτους,ως αποτελέσματα διαδικασιών χάραξης γραμμών που διακόπτουν την ροικότητα του νερού και του αέρα,ως απόπειρες γραμμοποίησης της θάλασσας και του αέρα ως λείων χώρων από το κράτος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου