Τρίτη 26 Μαρτίου 2013

Οικονομική Κρίση και πλασματικό κεφάλαιο: Ο Ernst Lohoff και ο Norbert Trenkle συζητούν για την Οικονομική και Δημοσιονομική Κρίση - Μέρος 2 από 3

 

 Ενώ οι νεοφιλελεύθεροι αλλά  και οι κεϋνσιανιστές  θεωρητικοί επιλέγουν να ερμηνεύουν την κρίση ως πρόβλημα αξιοποίησης της προσφοράς ή της ζήτησης, ο Ernst Lohoff και ο Norbert Trenkle υποστηρίζουν ότι η αστική οικονομία έπαθε έμφραγμα στα χρόνια της Τεχνολογίας της Πληροφορίας ( IT), όταν με την ολο και μεγαλύτερη αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από την τεχνολογία πετάχτηκε έξω από το χώρο της μισθωτής εργασίας ένας  μεγαλύτερος όγκος ανθρώπων απ’ όσους προσλαμβάνονταν και που είχαν την εργασία σαν βασική πηγή εισοδήματος. Αυτή είναι μια αλλαγή που υποστηρίζεται ότι μπορεί να αντισταθμιστεί μόνο με κερδοσκοπικό κεφάλαιο, γνωστό ως "πλασματικό κεφάλαιο." Η ποσότητα των τίτλων που  αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στις χρηματοπιστωτικές αγορές η αξία των οποίων μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μελλοντικά, αλλά που τους  διαπραγματεύονται  ως προκαταβληθέντα κεφάλαια, όπως είναι τα παράγωγα (derivatives), τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures), τα δικαιώματα προαίρεσης (options) , κλπ., έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια και υπερβαίνει κατά πολύ την αξία που δημιουργείται στην πραγματική οικονομία.
 

Αν πάψει να υπάρχει εμπιστοσύνη ότι θα πραγματοποιηθεί η μελλοντική αξία επειδή προβλέπεται να πληγεί η βάση της πραγματικής οικονομίας στην οποία αντιστοιχούν οι τίτλοι , κατά την άποψη των συντακτών του Die Grosse Entwertung (Η Μεγάλη υποτίμηση), ολόκληρο το σύστημα τύπου αλυσιδωτών επιστολών (chain letters,απλό σύστημα πυραμίδας) θα καταρρεύσει. Το δεύτερο μέρος της συνομιλίας με τον Ernst Lohoff και τον Norbert Trenkle για την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση.


Reinhard Jellen: Τι προκάλεσε τη σημερινή κρίση;

Norbert Trenkle:  Διερευνώντας τις αιτίες, θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τα δύο μεγάλα επίπεδα της κρίσης. Το βασικό επίπεδο  της αξιοποίηση της αξίας όπως έχουμε ήδη πει, είναι  μια συνέπεια της επιτάχυνσης της ανάπτυξης της παραγωγικότητας, γεγονός που καθιστά όλο και πιο περιττή την εργασία. Η τρίτη βιομηχανική επανάσταση παίζει έναν κρίσιμο ρόλο ως προς αυτό. Ενώ έντονες τάσεις εξορθολογισμού είχαμε και σε προηγούμενες φάσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης, για παράδειγμα, στη δεκαετία του 1920 και του '30, με την εισαγωγή φορντικών μεθόδων στην παραγωγή , παράλληλα δημιουργήθηκαν νέοι βιομηχανικοί τομείς μαζικής παραγωγής  που χρειαζόντουσαν πολύ πρόσθετη εργασία. Αυτή η επέκταση της εμπορευματικής παραγωγής σε νέους τομείς της οικονομίας αντισταθμίστηκε από τις συνέπειες του εξορθολογισμού, ώστε τελικά να χρησιμοποιηθεί ακόμη περισσότερη εργασία από πριν.

Στην τρίτη όμως βιομηχανική επανάσταση, αυτός ο μηχανισμός εξισορρόπησης δεν λειτούργησε πια, επειδή αναδιάρθρωση της παραγωγικής διαδικασίας που βασίζεται στην τεχνολογία της πληροφορικής σημαίνει μετατόπιση του παραγωγικού δυναμικού μιας κοινωνίας στο πεδίο των γνώσεων ή, πιο συγκεκριμένα, στην εφαρμογή της γνώσης στην παραγωγή, με συνέπεια να αμφισβητούνται τα θεμέλια της αξιοποίησης του κεφαλαίου, μιας και κάτι τέτοιο οδηγεί σε μαζική απομάκρυνση της εργατικής δύναμης από  τους τομείς  παραγωγής αξίας, και οι νεες βιομηχανιες που θα ανοίξουν δεν μπορεί  να είναι ανταγωνιστικές.

RJ: Τι είναι λοιπόν πλασματικό κεφάλαιο και ποιος  ο ρόλος του στη σημερινή κρίση;

Ernst Lohoff: Ο ρόλος του πλασματικού κεφάλαιου είναι σημαντικός για να κατανοήσουμε το δεύτερο επίπεδο της κρίσης. Είναι ένας όρος που εισήγαγε ο Μαρξ για να το ξεχωρίσει από το λειτουργικό κεφάλαιο. Ο Μαρξ έδειξε ότι το κεφάλαιο στη πορεία εξέλιξης του δεν μετατρέπει μόνο την παραγωγή πατάτας, χάλυβα, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, κλπ. σε παραγωγή εμπορευμάτων, αλλά ότι το ίδιο το χρηματικό κεφάλαιο γίνεται κι αυτό εμπορεύσιμο αγαθό.

"Αξίωση  σε μελλοντική αξία "
Αυτό που συμβαίνει σ’ αυτή τη διαδικασία είναι πολύ παράξενο. Μετά την πώληση, το αρχικό κεφάλαιο αποκτά ξαφνικά μια διπλή ύπαρξη. Από τη μία, το αρχικό κεφάλαιο είναι τώρα στην κατοχή του δανειολήπτη ή της εταιρείας που εκδίδει τις μετοχές, ενώ την ίδια στιγμή ο πιστωτής ή ο μέτοχος κατέχει μία κατοπτρική εικόνα του αρχικού κεφάλαιου, δηλαδή ένα τίτλο ιδιοκτησίας (δάνειο, το μερίδιο, κλπ.) που αντιπροσωπεύει μια στιγμιαία απαίτηση. Αυτός ο διπλός χαρακτήρας του δεν είναι μια απλή μυθοπλασία, όπως ο όρος "πλασματικό κεφάλαιο" φαίνεται να υποδηλώνει. Δεν υπάρχει μόνο στα μυαλά των ανθρώπων, αλλά αποκτά μια αντικειμενική κοινωνική υπόσταση, με τη μορφή κινητών αξιών για όσο διάστημα η βεβαιωμένη αξίωση φαίνεται ότι μπορεί να εξοφληθεί. Πρόκειται για μια αξίωση για μελλοντική αξία και αντιπροσωπεύει καπιταλιστικό πλούτο όπως  ακριβώς και η αξία του λειτουργικού κεφάλαιου της εργασίας.

Μια τέτοια αύξηση κεφαλαίου με εκ των προτέρων κεφαλαιοποίηση της μελλοντικής αξίας ήταν οριακή έως ασήμαντη  στην μακροπρόθεσμη  εξέλιξη της συσσώρευσης του κεφαλαίου την εποχή του Μαρξ, αλλά τα τελευταία 30 χρόνια έχει εξελιχθεί σε πραγματική πηγή καπιταλιστικού πλούτου. Για να συνεχίσει να υπάρχει ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, παρά το ότι η εργασία έχει γίνει όλο και πιο περιττή λόγω της αύξησης της παραγωγικότητας, σήμερα στην αγορά κυκλοφορούν όλο και περισσότερα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, δηλαδή πλασματική αξία. Έτσι προς το παρόν, η διαρθρωτική κρίση αξιοποίησης, αναβάλλεται.

RJ: Και πού σκάλωσε;

EL: Δυστυχώς, ένα σύστημα που βασίζεται στην πρόβλεψη μελλοντικής παραγωγής αξίας δεν μπορεί να λειτουργήσει παρά μόνο σαν σύστημα αλυσιδωτών επιστολών (απλό σύστημα πυραμίδας) -και ως τέτοιο δέχεται πιέσεις από δύο πλευρές: Από τη μια πλευρά, όσο πιο μεγάλος είναι ο χρόνος επαναδιεκπεραίωσης αυτής της παράλογης μορφής καπιταλισμού, τόσο πιο γρήγορα θα συσσωρεύονται τα τοξικά περιουσιακά στοιχεία ενός συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης που έχει καταναλωθεί. Τα παλιά χρέη δεν γίνεται να εξαφανιστούν χωρίς να υπάρξουν συνέπειες. Η θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν ή με τον μηδενισμό του πλασματικού κεφαλαίου να καταστραφεί κοινωνικό κεφάλαιο.

"Τα χρέη του παρελθόντος δεν μπορεί να εξαφανιστούν χωρίς να υπάρξουν συνέπειες"
Από την άλλη, το συνεχώς αυξανόμενο κύμα των όλο και νεότερων τίτλων ιδιοκτησίας μπορεί να βρει αγορά μόνο αν είναι πιθανό να εκπληρωθεί η υπόσχεση πληρωμής και η προοπτική κέρδους από την πλευρά των δανειοληπτών και άλλων πωλητών τίτλων ιδιοκτησίας. Όταν αυτό δεν μπορεί πλέον να εξασφαλιστεί, η φούσκα σκάει και τότε φαίνεται ότι πρόκειται για μια "οικονομική κρίση", όταν πραγματικά το μόνο πράγμα που απέτυχε είναι ο μηχανισμός που επέτρεψε στη δομική κρίση αξιοποίησης να αναβληθεί για δεκαετίες. Αν μπορείτε να το καταλάβετε τότε, ξέρετε ότι η τρέχουσα κρίση είναι πολύ πιο σοβαρή από όσο νομίζεται. Πρόκειται για μια συστημική κρίση υπό την αυστηρή έννοια του όρου: μια κρίση που αμφισβητεί πραγματικά το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής πλούτου.

RJ: Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι συνέπειες των πολιτικών λιτότητας που ακολουθούν οι οικονομικές και πολιτικές τάξεις ως λύση για την κρίση;

NT: Όταν αναφερόμαστε σε πολιτικές λιτότητας πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο πράγματα. Η λιτότητα, με την έννοια του καθορισμού των επίσημων στόχων, δηλαδή της πορείας προς τη δημοσιονομική εξυγίανση, είναι ένας διπλός αντικατοπτρισμός, μια Φάτα Μοργκάνα. Έτσι, νέο χρέος αναγκαστικά θα προστίθεται στο παλιό, αφού τα κράτη δεν έχουν  άλλη επιλογή από το να ρίχνουν συνεχώς δεκάδες δισεκατομμύρια στις τράπεζες, για να αναβάλουν την κατάρρευση τους όσο καιρό μπορέσουν. Αυτό το κάνουν για να μην υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες. Όμως, τα δισεκατομμύρια αυτά δεν προέρχονται από τη δημιουργία πραγματικής αξίας και αυξάνονται μόνο με επανειλημμένη προεξόφληση μελλοντικής αξίας.

"Οι συνέπειες για την πλειοψηφία του πληθυσμού είναι καταστροφικές"
Τα κράτη πρέπει να κάνουν ό, τι μπορούν ώστε να εξασφαλίσουν την πιστοληπτική τους ικανότητα και αυτό να το κάνουν σαν να ήταν σε θέση να εξυγιάνουν τους προϋπολογισμούς τους μακροπρόθεσμα. Αυτό ακριβώς αποδεικνύουν  οι βάναυσες πολιτικές λιτότητας ενάντια σε κάθε κοινωνικό δίκτυο προστασίας, που θεωρείται καθαρή σπατάλη από τη πλευρά του πλασματικού κεφαλαίου: τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, τις δημόσιες υπηρεσίες, την εκπαίδευση, κλπ. Η επίσημη εκδοχή αυτής της ιστορίας είναι πραγματικά αρκετά αποκαλυπτική των διακρίσεων που κάνουν μεταξύ τομέων " σημαντικών για το σύστημα"  και τομέων "συστημικά ασήμαντων ". Το γεγονός ότι οι συνέπειες για την πλειοψηφία του πληθυσμού και για την παραγωγή υλικού πλούτου είναι καταστροφικές δε νομίζω ότι χρειάζεται καμία περαιτέρω εξήγηση. Αρκεί μόνο να κοιτάξουμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα και την Ισπανία, όπου αυτό που εφαρμόζεται είναι ακριβώς αυτό που αργά ή γρήγορα θα απειλήσει και τις χώρες που δεν έχουν πληγεί ακόμη τόσο σοβαρά από τις συνέπειες της κρίσης .

RJ: Γιατί επιλέγουν αυτή την πολιτική φτωχοποίησης;

ΝΤ: Δεν το κάνουν, για να οικοδομήσουν μια "βιώσιμη" κοινωνία ούτε για να μη φορτώσουν με υπέρογκα χρέη " τα παιδιά μας" , όπως η φαρισαϊκή, αξιοθρήνητα ανειλικρινής πολιτική φρασεολογία τους ισχυρίζεται. Το κάνουν μόνο και μόνο για να συνεχίσει η συσσώρευση του πλασματικού κεφαλαίου. Η τιμή του πλασματικού κεφαλαίου πάντως συνεχίζει να αυξάνει, διότι αυτό δεν είναι πλέον θέμα διατήρησης της  λειτουργίας του μηχανισμού παραγωγής αφηρημένου πλούτου μέσω απορρόφησης μελλοντικής αξίας καθώς ο μηχανισμός παύει να λειτουργεί λόγω της υψηλής παραγωγικότητας. Πάνω απ 'όλα, αυτό που προέχει, αντίθετα, είναι να μη καταρρεύσουν τα τεράστια βουνά  μη εξαγοράσιμων υποσχέσεων πληρωμής. Γιαυτό, το μεγαλύτερο μέρος του  πλασματικού κεφαλαίου που μόλις δημιουργήθηκε επιστρέφει πίσω άμεσα στο χρηματοπιστωτικό τομέα και όλο και λιγότερο μπαίνει σε κυκλοφορία στην πραγματική οικονομία.


"Βουνά από μη εξαγοράσιμες υποσχέσεις πληρωμής"
Επομένως, η επιδεικτική  πολιτική λιτότητας έχει φθάσει σε ένα σημείο όπου έχει αρχίσει να γίνεται αντιπαραγωγική και λόγω του στενόμυαλου  στόχου της συσσώρευσης πλασματικού κεφαλαίου. Εκεί  που φτάνει στα άκρα, όπως αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και την Ισπανία, οδηγεί κατευθείαν στην οικονομική ύφεση - επηρεάζοντας το τραπεζικό και οικονομικό σύστημα. Κάτι που σιγά-σιγά αρχίζουν να το αντιλαμβάνονται οι σκληροπυρηνικοί γερμανοί και ευρωπαίοι τσάροι της λιτότητας. Για το λόγο αυτό και, φυσικά, λόγω των μαζικών διαδηλώσεων, έχει αρχίσει να γίνεται κουβέντα για μια νέα ανάπτυξη και προγράμματα κινήτρων, αλλά μένει να δούμε κατά πόσο τα προγράμματα αυτά θα υλοποιηθούν έγκαιρα, πριν αρχίσει ο  κατακλυσμός. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα γίνει  για να επιβραδυνθεί τουλάχιστον η πορεία εξαθλίωσης.

Φυσικά, ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση αυτό θα καθυστερήσει μόνο τα πράγματα, επειδή αυτά τα προγράμματα χρηματοδοτούνται από το ίδιο πλασματικό κεφάλαιο.Οπότε, μετά, οι υποστηρικτές τους, όπως ο νέος γάλλος Πρόεδρος Hollande, δεν αμφισβητούν τη λιτότητα ως τέτοια σε καμιά περίπτωση. Θέλουν μόνο να της δώσουν μια ελαφρώς διαφορετική μορφή. Επιπλέον κυνηγούν την ψευδαίσθηση του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και βασικά απαιτούν από το λαό να υποβληθεί σε κάθε δυνατή θυσία γιαυτή τη φαντασίωση. Από αυτή την άποψη, μπορούμε να περιμένουμε μεγάλη σκληρότητα από ένα πιθανό κόκκινο-πράσινο κυβερνητικό συνασπισμό στη Γερμανία, το προσεχές έτος.

RJ: Στο βιβλίο σας, γράφετε ότι, " Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να έρθει σε ένα σημείο όπου το επίπεδο των παραγωγικών δυνάμεων θα είναι πλέον συμβατό με την καπιταλιστική μορφή του πλούτου." Αλλά δεν είναι εκεί πάντα τάσεις που εμποδίζουν μια κρίση, ενώ είναι συνεχή ή αλλιώς μετά;

EL: Η μαρξική θεωρία της κρίσης συνδέει δύο στοιχεία. Από τη μία πλευρά, ο Μαρξ υποστηρίζει τη θεωρία ότι το κεφάλαιο οδεύει προς ένα ανυπέρβλητο ιστορικό όριο λόγω της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Από την άλλη, εξετάζει επίσης την πορεία των περιοδικών κρίσεων που διακόπτουν την εξέλιξη της συσσώρευσης του κεφαλαίου ξανά και ξανά. Στη θεωρία του για την κρίση και τα δύο αυτά στοιχεία εμπλέκονται μεταξύ τους λόγω του ότι το βασικό πρόβλημα του καπιταλισμού, η υποταγή της παραγωγής υλικού πλούτου στον ευτελή στόχο της αξιοποίησης της αξίας, εμφανίζεται πάντα στη διάρκεια αυτών των περιοδικών κρίσεων.

"Ένας βουδιστικός τρόπος κατανόησης των κρίσεων"
Περισσότερο από άλλους κοινωνικούς τομείς , η συζήτηση στην αριστερά κυριαρχείται από μια έντονη τάση υποβάθμισης της παρούσας κρίσης. Ετσι, το πρόβλημα των περιοδικών κρίσεων εξετάζεται μεμονωμένα και η δυνατότητα ενός ιστορικού ορίου απλά διαγράφεται. Το αποτέλεσμα είναι ένα είδος βουδιστικού τρόπου κατανόησης των κρίσεων σύμφωνα με τον οποίο οι κρίσεις δεν είναι τίποτα περισσότερο από καθαρά  "αυτορυθμιστικές κρίσεις."Έρχονται και παρέρχονται αιωνίως και τελικά ενισχύουν μόνο το κεφάλαιο. Το ίδιο και ο Μαρξ – ο οποίος λέει κάτι εντελώς διαφορετικό για τις περιοδικές κρίσεις. "Οι κρίσεις είναι πάντα, λύσεις στιγμιαίες και βίαιες των υφιστάμενων αντιθέσεων. Είναι βίαιες εκρήξεις που για κάποιο διάστημα αποκαθιστούν τη διαταραγμένη ισορροπία". Για τον Μαρξ, το κυρίαρχο στοιχείο των κρίσεων είναι η συνεχής όξυνση και συσσώρευση νέων αντιφάσεων.

Τα επιχειρήματα μας στο βιβλίο  συνδέονται άμεσα με την μαρξική ιδέα του ιστορικού  ορίου και την εντάσσει στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση. Το γεγονός ότι η καταστροφή  κεφαλαίου σε περιόδους κρίσης αποκαθιστά την κερδοφορία του κεφαλαίου και επομένως μπορεί να γίνει αφετηρία μιας νέας διαδικασίας συσσώρευσης δεν είναι μια αναφορά στο πρόβλημα του  ιστορικού ορίου, αλλά μόνο στις  περιοδικές κρίσεις. Αυτό υποθέτει ότι μια  νέα αυτοτροφοδοτούμενη διαδικασία  αξιοποίησης του κεφαλαίου μπορεί να ξεκινήσει μετά τη  διόρθωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας. Κάτι που ουσιαστικά αποκλείεται στις συνθήκες της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης.
 
 Αναδημοσίευση από το Περγάδι

Ευκλείδης Τσακαλώτος - Οι Νέοι Οθωμανοί της ευρωζώνης





Επαναλαμβάνω ότι η έκτακτη εισφορά πάνω στις καταθέσεις αποτελεί ένα εφάπαξ μέτρο

Jeroen Dijsselbloem, πρόεδρος Εurogroup (18/3/2013)



 
Η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μακρόχρονη ήταν και αποτέλεσμα πολλών αιτιών. Παρά την άποψη που κυριαρχεί στην Ελλάδα, και βεβαίως με περιόδους έξαρσης, ο αυταρχισμός, συγκριτικά με τη μεσαιωνική Ευρώπη τουλάχιστον, δεν αποτέλεσε ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτή της Αυτοκρατορίας. Μπροστά στην Ισπανία της Ισαβέλλας και του Φερδινάνδου, μάλλον μιλάμε για υπόδειγμα ανεκτικότητας και κοινωνικής ευαισθησίας. Αλλά κυρίαρχο στοιχείο στη μεγαλύτερη διάρκεια της ιστορίας της ήταν η αυθαιρεσία. Η έλλειψη ενός σταθερού συστήματος διοίκησης, και προπαντός, ενός σταθερού συστήματος φορολογίας. Για να είμαστε πιο ακριβείς, ο τρόπος είσπραξης των φόρων στα εδάφη της Αυτοκρατορίας ήταν πολλές φορές αυθαίρετος.

Κανένα αδύνατο σημείο του οποιοδήποτε συστήματος δεν αποβαίνει αναγκαστικά και μοιραίο. Πάντα παίζουν ρόλο και οι μηχανισμοί ανάδρασης πληροφοριών, η ετοιμότητα να ενσωματωθούν αιτήματα από τα κάτω, και βεβαίως η ικανότητα να προωθούνται μεταρρυθμίσεις. Εν προκειμένω, μέχρι το τέλος σχεδόν, οι Οθωμανοί απέφυγαν συνολικές λύσεις για συνολικά προβλήματα. Αντιθέτως, είχαν την τάση να αντιμετωπίζουν την διαχείριση κρίσεων αποσπασματικά, και σε κάθε επαρχία ξεχωριστά. Όταν αποφάσισαν υπέρ πιο συνολικών λύσεων, ήταν πλέον αργά.

Οι ομοιότητες με τη σημερινή «διακυβέρνηση» της ευρωζώνης είναι εμφανείς. Από την πρώτη στιγμή οι ηγέτες της δεν διάβασαν καλά την κρίση. Έκριναν ότι η Ελλάδα αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση. Ότι καμία άλλη «επαρχία» δεν θα χρειαστεί διάσωση. Συνέχισαν στον ίδιο σκοπό και μετά τα προγράμματα της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Όταν το προηγούμενο καλοκαίρι διαφάνηκαν πιο συνολικές λύσεις, για μια ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση για παράδειγμα, υπονομεύτηκαν από την Γερμανία σχεδόν από την πρώτη στιγμή. Γιατί η Γερμανία πήγε πίσω από τη θέση ότι η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν θα βάραινε το χρέος των κρατών-μελών.

Με την απόφαση του Εurogroup για την Κύπρο, αυτή η υπονόμευση ολοκληρώνεται. Αντί για μια ευρωπαϊκή εγγύηση για τις καταθέσεις, τώρα ξέρουμε ότι δεν θα υπάρχει εγγύηση ούτε στο εθνικό ούτε στο υπερεθνικό επίπεδο. Η υπόσχεση του Jeroen Dijsselbloem είναι εντελώς αναξιόπιστη. Δεν πείθει κανέναν. Και το γεγονός ακόμα ότι την εκφώνησε, δείχνει το διαζύγιο με την πραγματικότητα που έχουν πάρει οι ηγέτες της Ευρώπης.

Αλλά οι ομοιότητες δεν εξαντλούνται εδώ. Το αποτέλεσμα της αυθαιρεσίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν η έλλειψη εμπιστοσύνης και αίσθησης ασφάλειας που επικρατούσε. Σε αυτές τις συνθήκες τα άτομα δεν έπαιρναν ρίσκο, δεν οικοδομούσαν μακροπρόθεσμες σχέσεις εμπιστοσύνης, και απέφευγαν όσο μπορούσαν να πληρώσουν φόρους. Και επρόκειτο για μια ορθολογική αντιμετώπιση, όσο το περιβάλλον ήταν ρευστό και οι απαιτήσεις των αρχών μπορούσαν να αλλάξουν ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση. Ακόμα και οι σχέσεις που μπορούσε να είχε κανείς για να «ξεπεραστούν» κάποια εμπόδια, ήταν προσωρινές - το «βύσμα» σήμερα το είχες, αύριο το έχανες.

Η τελευταία απόφαση του Εurogroup λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο. Από τη μια μεριά, θα υποσκάψει τις προσπάθειες για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της ρευστότητας. Γιατί να βάλει κανείς τα χρήματά του στην τράπεζα; Γιατί όχι κάτω από το στρώμα; Η σε λιγότερες παραγωγικές επενδύσεις, σε ακίνητα ή σε χρυσό; Οι καταθέσεις μετατρέπονται έν δυνάμει σε επενδύσεις. Ο χρυσός όχι. Έτσι βλέπουμε πως η απόφαση χτυπά στην καρδιά της διαμεσολάβησης του τραπεζικού συστήματος (από τους καταθέτες στους επενδυτές). Και όλα αυτά, με την ευλογία της ΕΚΤ!

Και να ήταν μόνο θέμα ρευστότητας… Αν οι πολίτες αποφασίσουν να κρατάνε στο εξής τον όποιο πλούτο τους σε χρυσό, σε κοσμήματα κ.ο.κ., αυτά δεν μετριούνται από τις κυβερνήσεις και άρα θίγεται η δυνατότητα των κυβερνήσεων να μαζέψουν φόρους. Η αβεβαιότητα δημιουργεί αμυντικές στάσεις - κρατάς αυτά που έχεις γιατί δεν ξέρεις πώς θα ξημερώσει αύριο. Ό,τι χειρότερο στην παρούσα συγκυρία, δηλαδή.

Τέλος η Ευρωζώνη συνεχίζει να μη δίνει συνολικές λύσεις, να αντιμετωπίζει κάθε χώρα ξεχωριστά. Φαίνεται πια ότι μόνο οι λαοί του Νότου, σε μια πρώτη φάση τουλάχιστον, μπορούν να επιβάλουν μια συνολική λύση. Οι Οθωμανοί, βλέπετε, έχουν το άλλοθι ότι δρούσαν στην εποχή πριν εγκατασταθεί η δημοκρατία με τη σύγχρονη της μορφή της. Εμείς όχι.

----------------------------------------------------------
Σχόλιο από: Άκης Γαβριηλίδης

Δεν είναι αυτονόητο ότι οι συνολικές λύσεις είναι πάντοτε οι καλύτερες και οι ευνοϊκότερες για τους από κάτω.
Το κείμενο αναφέρεται σε αυτούς και τις επιθυμίες τους μόνο φευγαλέα, μόνο στο βαθμό που το οθωμανικό σύστημα κατάφερνε να ενσωματώνει αιτήματά τους.
Ίσως όμως θα ήταν πιο ενδιαφέρον να στρέφαμε το βλέμμα στο ποια ήταν αυτά τα αιτήματα και πώς επιδίωκαν να τα θέσουν και να τα υλοποιήσουν αυτοί οι από κάτω.
Για παράδειγμα:
http://wp.me/p1eY1R-hw
Ίσως τότε βλέπαμε ότι τα αιτήματα αυτά δεν περιλάμβαναν καμία συνολική λύση.

Πηγή Red NoteBook