Δευτέρα 31 Μαρτίου 2014

Η οικονομία είναι πολύ σημαντικό πράγμα για να την αφήσουμε στους οικονομολόγους: Ομιλία του Ευκλείδη Τσακαλώτου στην Επιτροπή της Βουλής για το πολυνομοσχέδιο



Η διαδικασία του κατεπείγοντος: απαξίωση της πολιτικής, ασυδοσία της αγοράς

Ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ μας έλεγε ότι κάθε τεχνική είναι και μια φιλοσοφία. Η φιλοσοφία της Κυβέρνησης, μετά από επτά μήνες διαβούλευση, να φέρει στη Βουλή με τρόπο τόσο απαξιωτικό το πουλυνομοσχεδιο, να το λαμβάνουμε στη μία τη νύχτα και να βλέπουμε ότι εμπεριέχει διατάξεις που δεν είχαν διαρρεύσει, χωρίς καμιά συζήτηση με τους κοινωνικούς φορείς και τα κόμματα, είναι μια φιλοσοφία απαξίωσης της πολιτικής. Κι αν εμάς της αντιπολίτευσης μας απαξιώνουν, εσάς της συμπολίτευσης σας χλευάζουν. Σας θεωρούν πιόνια, και είναι ντροπή πιο πολύ για εσάς παρά για εμάς. Αυτή είναι η εικόνα μιας αυταρχικής Κυβέρνησης, που το μόνο που γνωρίζει είναι το Κέντρο, το Κράτος, τον αυταρχισμό, και κάτω απ΄ όλα αυτά μια αγορά. Καμία διαβούλευση με κανέναν κοινωνικό φορέα, καμιά συζήτηση στη Βουλή. Θα είναι μια μεγάλη μαύρη σελίδα για το Κοινοβούλιο εάν ψηφίσουν όλοι και όλες επικυρώνοντας αυτή τη διαδικασία. Πραγματικά σηκώνω τα χέρια.

Δεν θα επανέλθω στα θέματα επί της διαδικασίας και στον αυταρχισμό που χαρακτηρίζει την Κυβέρνηση. Θα ήθελα μόνο να σας πω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα σκεφθεί μέχρι το τέλος εάν θα συνεχίσει να νομιμοποιεί τέτοιες διαδικασίες. Θέλω να πω ότι με αυτό το μνημόνιο, «πιο μνημόνιο» δεν υπάρχει. Πρόκειται, έτσι, για την πλήρη συνοχή μεταξύ της οικονομικής αναποτελεσματικότητας, της κοινωνικής καταστροφής και του απόλυτου παραλογισμού.

Δεν μπορώ να πιστέψω, ως πολίτης και όχι ως οικονομολόγος, ότι πιστεύετε στα σοβαρά πως θα έχουμε μια πιο λειτουργική κοινωνία αν οι γειτονιές μας έχουν λιγότερα φαρμακεία και λιγότερους φούρνους. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι αυτοί που έλεγαν ότι χρειαζόμαστε μεταρρυθμίσεις εκτός μνημονίου, ως μεταρρυθμίσεις εννοούν να τα βάλουμε με τις καθαρίστριες και τους σχολικούς φύλακες. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν ξέρετε πως χτίζετε την καινούργια χρεοκοπία, ότι νομίζετε πως όντως θα βγούμε στις αγορές –επειδή απλώς κάνετε μία αντικατάσταση θεσμικού χρέους με ιδιωτικό– και ότι αυτό θα δώσει στ΄ αλήθεια χρήματα για την ανάπτυξη και την παραγωγή.


Το θεμελιώδες λάθος των νεοφιλελεύθερων: οικονομία χωρίς την κοινωνία

Θέλω να σας πω ότι η δική σας κυβέρνηση και οι κυβερνήσεις της Ευρώπης κάνουν ένα πρωταρχικό λάθος, από το οποίο προκύπτουν και όλα τα υπόλοιπα. Το πρωταρχικό αυτό λάθος είναι να νομίζετε πως μπορείτε να φτιάξετε μια οικονομία χωρίς την κοινωνία. Είναι θεμελιώδες λάθος να μην καταλαβαίνετε ότι μια οικονομία θέλει επίσης κοινωνικά δίκτυα, ενδιάμεσους θεσμούς, θεσμούς διαβούλευσης. Γιατί μόνο έτσι λύνεις το πρόβλημα της συλλογικής δράσης, το πρόβλημα της συνεργασίας και της εμπιστοσύνης. Μόνον σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι άνθρωποι παίρνουν ρίσκο και επενδύουν. Αυτό δεν το κατάλαβαν οι νεοφιλελεύθεροι, γι΄ αυτό και ξέσπασε η κρίση του 2008, και γι΄ αυτό είναι πενιχρά τα αποτελέσματα την εποχή της κρίσης.

Ποιο είναι το βασικό λάθος της παγκοσμιοποίησης, που το κάνετε κι εσείς, και τώρα επιχειρείτε να το εφαρμόσετε στην πράξη; Είναι να νομίζει κανείς ότι πρέπει όλοι οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες, όλες οι κοινότητες, όλοι οι θεσμοί να υπηρετούν τις εξαγωγές και την εξωστρέφεια. Αντίθετα, τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης θα έπρεπε να υπηρετούν τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, αλλά και τις κοινότητες και τις γειτονιές μας. Αυτό που χρειάζεται, και είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που κάνετε εσείς, είναι να ξεκινήσουμε από τις ανάγκες. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια ζωντανή κοινωνία και μια ζωντανή οικονομία, με ασφάλεια. Χρειαζόμαστε κοινωνικά και παραγωγικά δίκτυα για να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανάγκες, και χρειαζόμαστε ενδιάμεσους θεσμούς δημοκρατίας και διαβούλευσης, για να αισθάνεται ο κόσμος ότι έχει λόγο για τα πράγματα που τον επηρεάζουν.


Για το πολυνομοσχέδιο και την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ

Θα ήθελα να πάμε στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ και τη ρύθμιση για το γάλα. Θέλουμε χαμηλή τιμή του γάλακτος, αλλά θέλουμε και παραγωγικό ιστό σε αυτή την κοινωνία. Το ίδιο και για τα βιβλιοπωλεία, τα φαρμακεία και τους φούρνους: Θέλουμε μεν φθηνά βιβλία και ψωμί και φάρμακα, αλλά θέλουμε και ζωντανές κοινότητες, θέλουμε γειτονιές με μαγαζιά και ασφάλεια. Θέλουμε να έχουν όλοι οι πολίτες πρόσβαση στον πολιτισμό.

Σε σχέση με τις ρυθμίσεις για το λιανικό εμπόριο. Βεβαίως και θέλουμε όλοι να καταναλώνουμε όποτε νομίζουμε. Αλλά συγχρόνως είμαστε πολίτες και γονείς που χρειάζονται λίγο ελεύθερο χρόνο την Κυριακή. Επίσης, είμαστε πολίτες που έχουν πολιτιστικές και πολιτικές ανάγκες, και γι’ αυτές πρέπει να έχουμε επίσης ελεύθερο χρόνο.

Χρειαζόμαστε μια καινούργια παραγωγική βάση. Μια παραγωγική βάση στηριγμένη σε καινούργιες παραγωγικές συμμαχίες και νέες μορφές κοινωνικής παραγωγής. Βοηθάει αυτό το νομοσχέδιο την παραγωγή; Ή μήπως με αυτό που κάνει για το γάλα, το τσιμέντο και τα προϊόντα πετρελαίου βοηθάει τις εισαγωγές; Κοιτάξτε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τι λέει το νομοσχέδιο και πόσο εύκολο είναι να γίνουμε μία εισαγωγική κοινωνία μέσα από αυτές τις διατάξεις.

Η οικονομία είναι πολύ σημαντικό πράγμα για να την αφήσουμε στους οικονομολόγους. Μέσα σε μια οικονομία και μέσα σε μία κοινωνία υπάρχουν πάρα πολλές σχέσεις. Όπως υπάρχει η σχέση του γιατρού με τον ασθενή, υπάρχει η σχέση του δασκάλου με τον φοιτητή, υπάρχει η σχέση του πολίτη με το κράτος. Επίσης, υπάρχει η σχέση του πελάτη με τον προμηθευτή, υπάρχει και η σχέση του καταναλωτή με το σούπερ μάρκετ. Και για όλα αυτά δεν υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: δεν είναι όλα εμπορεύματα. Δεν είναι όλα αυτά θέματα τιμής. Ο κ. Χατζηδάκης μας ειρωνεύεται και λέει να κάνουμε εμείς του ΣΥΡΙΖΑ ένα κίνημα υπέρ των υψηλών τιμών. Του απαντάμε ότι εμείς δημιουργούμε κινήματα για πολίτες που έχουν πολλές ιδιότητες και τα οποία θα οδηγήσουν σε πιο ισχυρές κοινότητες και μια πιο ισχυρή οικονομία. Προπαντός, εμείς βασιζόμαστε σε πολίτες που όχι μόνο ξέρουν την τιμή των πραγμάτων, αλλά γνωρίζουν και την αξία αυτών των πραγμάτων.


Οι τράπεζες πρέπει να είναι δραστηριότητα κοινής ωφέλειας

Ας περάσουμε τώρα στις τράπεζες. Θεσμοθετείται η ζημιά για το Ελληνικό Δημόσιο και τους πολίτες, που επωμίστηκαν ένα τεράστιο ποσό ως χρέος για τη διάσωση των τραπεζών. Προσπαθείτε να επαναφέρετε, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, τον έλεγχο των τραπεζών στους ιδιώτες. Προσπαθείτε να καλύψετε νομικά τη ζημιά που προκαλέσατε. Αρνείστε την πρότασή μας, να δοθεί στήριξη από το Τ.Χ.Σ. στις συνεταιριστικές τράπεζες, για να υπάρχει αυτός ο κοινωνικός ιστός. Αρνείστε τη δική μας πρόταση για το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για να μπορεί να παίρνει και νέες καταθέσεις και να γίνει ο κορμός μιας καινούργιας επενδυτικής τράπεζας.

Όλα αυτά που κάνετε δεν είναι μόνο σκάνδαλο. Είναι κάτι πολύ παραπάνω. Είναι μια καταστροφή της οικονομίας που δεν θα έχει πλέον εργαλεία ανάπτυξης. Ξέρουμε ότι οι εμπορικές τράπεζες δανείζουν τον κόσμο μόνο όταν τα πράγματα είναι καλά – και όχι στην κρίση. Ξέρουμε ότι οι τράπεζες είναι μεγάλες και πάντα πρέπει να τις σώζουμε. Άρα, έπρεπε να ήταν μία δραστηριότητα κοινής ωφέλειας. Χρειαζόμαστε επίσης, πολλές συνεταιριστικές τράπεζες, τράπεζες ειδικού σκοπού, επενδυτικές τράπεζες. Θα λυθεί το πρόβλημα της ρευστότητας, μας ρωτάει ο κ. Σαχινίδης, μόνο αν αλλάξει η ιδιοκτησία; Όχι, κ. Σαχινίδη, δεν θα λυθεί. Αλλά δεν ισχύει και το αντίθετο. Γιατί αυτό που μάθαμε πριν από την κρίση και με την κρίση, είναι ότι οι εμπορικές τράπεζες δεν υπηρετούν την πραγματική οικονομία, αλλά αντιθέτως, δίνουν χρήματα σε «φούσκες» και σε κερδοσκοπικά προϊόντα.


Φιλελευθεροποίηση της αγοράς εργασίας, δηλαδή προλεταριοποίηση

Ολοκληρώνω με το θέμα στην αγορά εργασίας. Αν αυτό που κάνετε στην παραγωγή είναι να ευνοείτε τις εισαγωγές, για το μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας τι κάνετε; Αυτό που κάνετε στην αγορά εργασίας, είναι να ευνοείτε τις απολύσεις. Κοιτάξτε τη ρύθμιση για τις εταιρείες ενοικίασης εργαζόμενων. Αυτό είναι, κύριε Μαρκόπουλε, που θα αντιμετωπίσει το μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας, δηλαδή, ότι θα έχουμε περισσότερες απολύσεις; Ξέρετε τις οικονομικές μελέτες, που είναι «μίκυ μάους» μελέτες, και για την εργασία και τις αγαπημένες μελέτες του κ. Στουρνάρα, για το πώς όταν μειώνεις την τιμή, αυξάνεται το εισόδημα. «Μίκυ μάους» μελέτες που στην αγορά εργασίας δεν αποδεικνύουν ότι οι απολύσεις βοηθάνε την απασχόληση και μειώνουν την ανεργία.

Στην ουσία προχωράτε σε μια προλεταριοποίηση. Κανένα από αυτά τα μέτρα δεν θα βοηθήσει την απασχόληση. Μπορείτε να πάτε σε οποιαδήποτε πόλη της Ελλάδας και θα δείτε ότι έρχεται ένα σουπερμάρκετ και κλείνουν τα άλλα μαγαζιά. Και βγάζει μία προκήρυξη για 50 θέσεις εργασίας και κάνουν αίτηση 1.500 άτομα, που θέλουν αυτήν την εργασία και τους δίνει 250 € για 4 ώρες δουλειά.

Γιατί χρειάζεστε περισσότερη φιλελευθεροποίηση; Γιατί αυτό που θέλετε είναι η βίαιη προλεταριοποίηση και των μεσαίων στρωμάτων. Και τα μεσαία στρώματα και όλα τα επαγγέλματα δεν τα καταστρέφετε μόνο οικονομικά: τα καταστρέφετε επίσης κοινωνικά, αλλά και ως όργανα πολιτικής. Ως όργανα και θεσμούς που θα μπορούν να μας ενημερώνουν για τα προβλήματα, που θα μπορούν να έχουν λόγο. Για εσάς δεν υπάρχει τίποτα, εκτός από το αυταρχικό Κράτος και από κάτω μία μη ελεγχόμενη αγορά.

Πρέπει να σας πω ότι η αγορά εργασίας που φτιάχνετε θυμίζει το έργο του Ηλία Καζάν «Η Αγωνία του Λιμανιού», όπου έρχεται ένας αρχηγός και λέει «εσύ, εσύ και εσύ σήμερα θα εργαστείς, ενώ εσύ, εσύ και εσύ όχι». Πηγαίνετε κάθε πρωί στη διασταύρωση των οδών Κατεχάκη και Μεσογείων, να δείτε ότι συμβαίνει ακριβώς αυτό που χλεύασε ο Ηλίας Καζάν. Αυτή είναι η αγορά εργασίας που δημιουργείτε.


Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ: η παραγωγική ανασυγκρότηση και ο σοσιαλισμός δεν είναι κρατικισμός

Η ανάκαμψη θα έρθει με όρθια την κοινωνία, με ζωντανή την κοινωνία και με τη συμμετοχή αυτής της κοινωνίας. Η ανάπτυξη δεν μπορεί να έρθει με μια πεθαμένη κοινωνία, μια κοινωνία φοβισμένη, ασταθή, αβέβαιη, που τα μέλη της δεν μπορούν να συνεργαστούν ούτε να έχει εμπιστευτούν. Με αυτό το νομοσχέδιο, αυτή την κοινωνία την καταστρέφετε. 

Θέλω να πω κάτι προς όλους εσάς του ΠΑΣΟΚ, που μας λέτε ότι δεν υπάρχουν συσχετισμοί για να αλλάξουμε κάτι. Έτσι θα αλλάξετε τους συσχετισμούς; Όταν καταστρέφετε τη δυνατότητα να μπορεί ο κόσμος να παρέμβει; Αυτή είναι η πολιτική του ΠΑΣΟΚ για να αλλάξουν οι συσχετισμοί; Όταν είστε μαζί με την ΝΔ στην πρώτη γραμμή για να μην μπορεί να υπάρχει αντίσταση, για να είναι όλοι ιδιώτες, για να μην μπορούν να οργανωθούν;

Στον ΣΥΡΙΖΑ μπορούμε να μιλάμε για παραγωγική ανασυγκρότηση ακριβώς γιατί ξέρουμε ότι αυτό θα γίνει με μία ζωντανή κοινωνία. Δεν γυρνάμε στον κρατικισμό. Για εμάς ο σοσιαλισμός περιλαμβάνει ένα ισχυρό κράτος που θα βοηθήσει την κοινωνία, τις κοινωνικές ομάδες, τις παραγωγικές μονάδες. Και το πιο σημαντικό από όλα: θα είναι μία κοινωνία που οι πολίτες πραγματικά θα ξέρουν, όχι μόνο την τιμή όλων των πραγμάτων, αλλά και την αξία που έχουν αυτά τα πράγματα στη ζωή τους.


Ομιλία του εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ Ευκλείδη Τσακαλώτου στην Επιτροπή της Βουλής για το πολυνομοσχέδιο (29.3.2014)

Πηγή Red NoteBook