Δευτέρα 1 Απριλίου 2013

11 ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ


του Χρήστου Λάσκου


1 Ένα από τα σημαντικά αίτια της εκτίναξης της πολιτικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ είναι η πρόταση για την κυβέρνηση της αριστεράς ως διεξόδου έναντι της συντελούμενης κοινωνικής καταστροφής. Η πρότασή μας για κυβέρνηση της αριστεράς είναι στον αντίποδα μιας ιδέας για κυβέρνηση σωτηρίας, όποιος κι αν είναι ο επιθετικός προσδιορισμός που θα συνοδεύσει τη «σωτηρία». Και ο λόγος είναι σαφής. Στην πρώτη περίπτωση, η πρόταση αξονίζεται γύρω από μια ιδέα πως, ακόμη και για τη «σωτηρία» απαιτούνται ριζικοί κοινωνικοί μετασχηματισμοί και, συνεπώς, το πρόσημο της πολιτικής είναι απολύτως καθοριστικό για την απλή της βιωσιμότητα, ενώ στη δεύτερη αφήνονται υπόνοιες πως η κατάργηση του μνημονίου μπορεί να επιτευχθεί ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του άμεσου προγράμματος.

2 Στην πραγματικότητα, βέβαια, έχουμε το τελευταίο διάστημα κάτι περισσότερο από υπόνοιες. Σε διάφορες περιστάσεις έχει εκφραστεί η άποψη πως η ευρύτητα της πολιτικής συμμαχίας στην οποία προσβλέπουμε, έχει ως μόνο όριο τη δεξιά και ακροδεξιά no good man’s land. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν μπορεί να υποστηριχθεί με την προσφυγή σε καμία κομματική απόφαση, οσοδήποτε διασταλτική ερμηνεία και αν δοθεί. Και αυτό γιατί, όπως σαφώς το θέτει η Διακήρυξή μας, «[ο] κεντρικός στόχος που θέτει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είναι η ανατροπή της κυριαρχίας των δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων, των δυνάμεων της κοινωνικής καταστροφής, της διαπλοκής, της διαφθοράς και της σήψης, είναι η ανάδειξη μιας κυβέρνησης της συμπαραταγμένης Αριστεράς στηριγμένης σε μια πλατιά συμμαχία κοινωνικών δυνάμεων».

3 Αναφορικά με την προβληματική της «σωτηρίας», βέβαια, υπάρχει και κάτι σημαντικότερο. Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη προβληματική είναι ο σκληρός πυρήνας της μνημονιακής προπαγάνδας. Ξέρουμε πως όσα γίνονται είναι άδικα, ίσως και αναποτελεσματικά, λένε οι μνημονιακοί. Γίνονται, ωστόσο, για τη σωτηρία της χώρας στο μέτρο που ο,τιδήποτε διαφορετικό θα οδηγήσει στην ολοκληρωτική καταστροφή.

«Σωτηρία» ή αναστροφή πορείας

4 Γι’ αυτό η αριστερή προβληματική θα πρέπει να στοχεύει όχι στην «σωτηρία από την καταστροφή», αλλά στη συγκεκριμένη –εδώ και τώρα- ανακούφιση της κοινωνικής πλειοψηφίας, των κατώτερων τάξεων και των πληττόμενων κατηγοριών του πληθυσμού και, μαζί, στη ριζική αναστροφή της πορείας που έχει προδιαγράψει και υλοποιεί ο ελληνικός και διεθνής καπιταλισμός. Πράγμα που σημαίνει πως η άμεση και ριζική παρέμβαση στη διανομή του εισοδήματος και του πλούτου είναι προϋπόθεση, ώστε οποιοδήποτε κυβερνητικό εγχείρημα της αριστεράς να αντέξει.

5 Αν είναι έτσι, αν, δηλαδή, υπάρχει ένα πρωταρχικά και ισχυρά κοινωνικό στοιχείο σε οποιαδήποτε αληθοφανή διαθέσιμη πολιτική επιλογή, είναι προφανές, νομίζω, πως η όλη συζήτηση περί «κέντρου» είναι εντελώς έωλη. Πρώτον, γιατί, όπως σωστά το διατύπωσε πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας, μετά από τρία χρόνια καταστροφικής ύφεσης και λιτότητας, «κέντρο» στην πράξη δεν υφίσταται πλέον από κοινωνική άποψη. Η κοινωνική πόλωση αντανακλάται στην πολιτική πόλωση σκληρής δεξιάς και ριζοσπαστικής αριστεράς με γνήσιο τρόπο, έστω και αν δεν είναι πάντοτε η συνθήκη αυτή αντιληπτή από το σύνολο των ενεχομένων. Θέλω να πω, μπορεί πολύς κόσμος να αναζητάει στις δημοσκοπήσεις τον χαμένο ενδιάμεσο χώρο, αυτό, ωστόσο, δεν συνιστά παρά νοσταλγία για την «παλιά καλή εποχή» της μικρομεσαίας γαλήνης. Ο ίδιος αυτός κόσμος είναι που επιλέγει δημοσκοπικά τα «άκρα» συλλαμβάνοντας ασυνείδητα το νόημα των καιρών –και τοποθετούμενος σχετικά.

6 Μήπως, όμως, μια ορισμένη έγνοια για το «κέντρο» μπορεί να υποστηριχθεί στη βάση μιας ανάλυσης που δίνει μεγάλο βάρος στη διαχείριση των νοοτροπιών και των συναισθημάτων αν είναι μια πολιτική πρόταση να αποδειχθεί αποτελεσματική; Μήπως, δηλαδή, κι αν ακόμη η ραγδαία εξέλιξη της κοινωνικής πόλωσης γίνει αποδεκτή, υπάρχει θέμα με αυτούς που ήταν το «κέντρο» προηγουμένως και συνεχίζουν, με όλη την κοινωνική εκπτώχευση, να διαθέτουν ευαισθησίες και προσλαμβάνουσες, που αν δεν ληφθούν υπόψη θα παράξουν αδιέξοδα, των οποίων η άρση ίσως αποδειχθεί πολύ δύσκολη; Δεν το πιστεύω. Και ο κύριος λόγος είναι, ακριβώς, πως η συγκυρία είναι σε ακραίο βαθμό επικαθορισμένη από το «γυμνό» κοινωνικό ζήτημα.

Πώς φτάνουμε σε μια κυβέρνηση της αριστεράς

7 Προφανώς, όλα τα προηγούμενα αποκτούν τη σημασία τους μόνο στο μέτρο που συμφωνούμε σχετικά με το τι θα αντιμετωπίσει και, επομένως, τι θα έχει από το πρώτο λεπτό να κάνει μια κυβέρνηση της αριστεράς. Υπάρχει ένα τμήμα του κόμματος, που φαίνεται να θεωρεί ότι κυβέρνηση της αριστεράς σημαίνει την εφαρμογή ενός συνεκτικού και πειστικού προγράμματος, που θα έχει τη συναίνεση μιας ευρύτατης πλειοψηφίας του ελληνικού πληθυσμού. Γνώμη μου είναι πως αυτό προς το οποίο κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα, είναι μια κοινωνική και πολιτική σύγκρουση μεγάλων διαστάσεων, όπου καθοριστικά θα αποδειχθούν η αποφασιστικότητα, η ετοιμότητα αντιμετώπισης των άμεσων ζητημάτων που θα προκύψουν και η ισχυρή στήριξη στον κόσμο της μισθωτής εργασίας, ο οποίος θα είναι στη μεγάλη του πλειοψηφία στη πρώτη γραμμή της σύγκρουσης. Πράγμα που σημαίνει πως η ταξική μεροληψία και στην εκφορά της πολιτικής μας είναι καθοριστική για την ίδια της την επιτυχή έκβαση.

8 Αν ο στόχος είναι το 30% να γίνει 50 ή 60% για τις δυνάμεις της αριστεράς και, ακόμη περισσότερο, αν ο στόχος είναι η δημιουργία της αναγκαίας μαχητικής κοινωνικής συσπείρωσης μπροστά στην επερχόμενη μεγάλη σύγκρουση, η μέθοδος αναφορικά με τις προτεραιότητες στις γενικές της γραμμές είναι αρκετά προφανής. Αν παίρνεις 30%, ενώ σε ψηφίζει το 40% των ανέργων ή των νέων και το 35% των εργατών και ιδιωτικών υπαλλήλων, ο πρώτος και κυριότερος στόχος είναι να συστρατευθεί μαζί σου το 80% των ανέργων και των νέων και το 70% των εργατών και των ιδιωτικών υπαλλήλων. Ο πρώτος στόχος, δηλαδή, είναι να επεκτείνεις την ταξική σου επιρροή ακριβώς σε εκείνες τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες, για τις οποίες η αριστερά ιδρύθηκε και υπάρχει. Αυτοί είναι που θα φέρουν και τους υπόλοιπους. Πρώτη προϋπόθεση, λοιπόν, για μια ριζοσπαστική πολιτική με έρεισμα στην πραγματικότητα είναι η διατύπωση μιας πρότασης προς αυτές τις κοινωνικές κατηγορίες και τάξεις, που θα διευκρινίζει τι έχουν να προσδοκούν βάσιμα και γρήγορα από μια κυβέρνηση της αριστεράς οι άνεργοι, οι εργάτες, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, οι εργαζόμενοι στην υγεία και στην παιδεία, οι γυναίκες και οι νέοι, μαζί με όσους υποφέρουν και πλήττονται συνεχώς.

Οι συμμαχίες προς τα αριστερά

9 Έχουν δίκιο, λοιπόν, όσοι ισχυρίζονται πως θα πρέπει να απευθυνόμαστε προνομιακά προς το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ; Όχι. Πρώτον, γιατί το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ποσώς ενδιαφέρονται για την πρόσκλησή μας. Μόνον εξαναγκασμένοι θα προστρέξουν. Και, δεύτερον, η αριστερά, πλην ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Γι’ αυτό σωστά και πάλι η Διακήρυξη ορίζει πως πρέπει να επιδιώξουμε τη «διεύρυνση προς άλλα τμήματα της ριζοσπαστικής αριστεράς, των αριστερών σοσιαλιστών, του φεμινισμού και της ριζοσπαστικής οικολογίας», υπαινισσόμενη ρητά πως η κοινωνική αριστερά είναι πολύ περισσότερο το θέμα από ό,τι οι υπάρχοντες δυσκίνητοι, για να χρησιμοποιήσω έναν επιεική όρο, πολιτικοί φορείς. Η υπερβολική ενασχόληση με τους φορείς συνιστά έναν πολιτικισμό χωρίς ουσιαστικό έρεισμα στην πραγματικότητα. Και, από αυτήν την άποψη, όσα επισημαίνονται στο σημείο 9 αφορούν εξίσου και τους υποστηρικτές αυτής της άποψης. Η προσέγγιση ειδικά του «Αριστερού Ρεύματος» είναι τόσο εμφανώς λαϊκομετωπική, που επί της ουσίας δεν διαφοροποιείται, ως προς την κοινωνική απεύθυνση, από τους οπαδούς των ευρέων εγχειρημάτων.

10 Βέβαια, οι υποστηρικτές της προνομιακής απεύθυνσης προς το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην πραγματικότητα θεωρούν πως θα πρέπει να την επιδιώξουμε υπαναχωρώντας από τις δικές μας αναλύσεις, θέσεις και προτεραιότητες. Να βάλουμε όλοι νερό στο κρασί μας, όπως συχνά λέγεται. Και τι σημαίνει αυτό; Απλά, «όλοι» να αποδεχτούμε τις αναλύσεις, τις θέσεις και τις προτεραιότητες των … συμμάχων! Κι ας είναι ο ΣΥΡΙΖΑ που κέρδισε συντριπτικά τη μάχη σε αυτό το πεδίο ακριβώς με τις συγκεκριμένες θέσεις και προτεραιότητες. Ανορθολογισμός; Όχι, μάλλον λαθροχειρία από όσους ούτως ή άλλως συμφωνούν πολύ περισσότερο με τους προτεινόμενους συμμάχους από ό,τι με την πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ.

11 Ενα πρώτο συμπέρασμα: τόσο η «στενή» όσο και η «ευρεία»- ακόμη κι αν αφορά πραγματικά πολιτικά φαντάσματα- εκδοχή σχετικά με τις πολιτικές συμμαχίες αστοχούν. Η πάγια τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως κατ’ επανάληψη έχει αποφασιστεί από τα κομματικά σώματα, μου φαίνεται πολύ περισσότερο συνεκτική και, γι’ αυτό, πολύ περισσότερο δυναμική και ρεαλιστική ταυτόχρονα. Γιατί, επιπλέον όλων όσων μέχρι εδώ σημειώθηκαν, δεν είναι καθόλου απίθανο να μας δοθεί από τις εργαζόμενες τάξεις η δυνατότητα να πορευθούμε πολιτικά αυτοδύναμα. Και, προφανώς, δεν θα έχουμε την πολυτέλεια να το αρνηθούμε στο όνομα των «αναγκαίων» –και ανύπαρκτων ή ανυπόστατων- συμμαχιών.

Πηγή Εποχή, Red NoteBook.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου