Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011

Ο Ντελέζ και η μορφογένεση IV


Τώρα, δεδομένου ότι τα χαλίκια στη φύση δεν εμφανίζονται σε πρότυπα μεγέθη και σχήματα, κάποιο είδος ταξινομητικού μηχανισμού φαίνεται να χρειάζεται για να εξηγήσει αυτή την ιδιαίτερα απίθανη κατανομή, κάποια εξειδικευμένη συσκευή η οποία παίρνει μια πολλαπλότητα χαλικιών ετερογενών ποιοτήτων και τα κατανέμει σε λιγότερο ή περισσότερο ομοιόμορφες στρώσεις. Μια πιθανότητα που ανακαλύφθηκε από γεωλόγους περιλαμβάνει ποταμούς που δρουν ως ταξινομητικές μηχανές. Οι ποταμοί μεταφέρουν βραχώδη υλικά από το σημείο προέλευσης τους στο μέρος στον ωκεανό όπου αυτά τα υλικά θα συσσωρευτούν. Σε αυτή τη διαδικασία, χαλίκια ποικίλου μεγέθους, βάρους και σχήματος τείνουν να αντιδρούν διαφορετικά στο νερό που τα μεταφέρει. Αυτές οι διαφορετικές αντιδράσεις στο κινούμενο νερό είναι εκείνο που ταξινομεί τα χαλίκια, με τα μικρότερα να φτάνουν στον ωκεανό συντομότερα από τα μεγαλύτερα. Αυτή η διαδικασία αποκαλείται “ιζηματογένεση”. Πέρα από την ιζηματογένεση, μια δεύτερη λειτουργία είναι απαραίτητη για να μετασχηματίσει αυτές τις χαλαρές συλλογές χαλικιών σε μιαν οντότητα ευρύτερης κλίμακας: ένας ιζηματώδης βράχος. Αυτή η λειτουργία συνίσταται στην επένδυση με τσιμέντο των ταξινομημένων συστατικών, μια λειτουργία που διεκπεραιώνεται από ορισμένες ουσίες που διαλύονται στο νερό οι οποίες διεισδύουν στο ίζημα μέσω πόρων ανάμεσα στα χαλίκια. Καθώς αυτή η διηθητική λύση κρυσταλλοποιείται, παγιώνει τις προσωρινές χωρικές σχέσεις του χαλικιού σε μια λιγότερο ή περισσότερο μόνιμη “αρχιτεκτονική” δομή.

Αυτές οι διπλές συναρθρώσεις, η ταξινόμηση και η σταθεροποίηση, μπορούν επίσης να βρεθούν στα βιολογικά είδη. Είδη σχηματίζονται μέσω της αργής συσσώρευσης γενετικών υλικών. Τα γονίδια, φυσικά, δεν κατατίθενται μόνο στην τύχη αλλά ταξινομούνται από μια ποικιλία πιέσεων επιλογής οι οποίες περιλαμβάνουν το κλίμα, τη δράση αρπακτικών και παράσιτων και τις επιδράσεις της επιλογής του αρσενικού ή του θυλικού κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος. Έτσι, με μια πολύ κυριολεκτική σημασία, τα γενετικά υλικά “ιζηματοποιούνται” ακριβώς όπως τα χαλίκια. Επιπλέον, αυτές οι χαλαρές συλλογές γονιδίων μπορούν (όπως τα ιζηματώδη χαλίκια) να χαθούν κάτω από ορισμένες δραστικά αλλαγμένες συνθήκες (όπως η αρχή μιας εποχής παγετώνα) εκτός κι αν σταθεροποιηθούν μαζί. Αυτή η δεύτερη λειτουργία επιτελείται από την “αναπαραγωγική απομόνωση”, τουτέστιν, από την περάτωση μιας δεξαμενής γονιδίων που επισυμβαίνει όταν ένα δοσμένο υποσύνολο μιας αναπαραγωγικής κοινότητας, καθίσταται ανίκανο να ζευγαρώσει με τα υπόλοιπα. Μέσω επιλεκτικής συσσώρευσης και απομονωτικής σταθεροποίησης, ένας πληθυσμός ατομικών οργανισμών φτάνει να σχηματίσει μιαν οντότητα μεγαλύτερης κλίμακας: ένα νέο ατομικό είδος.

Μπορούμε επίσης να βρούμε αυτές τις δύο λειτουργίες (κι ως εκ τούτου, αυτό το δυνητικό διάγραμμα) στο σχηματισμό των κοινωνικών τάξεων. Χοντρικά, μιλάμε για “κοινωνικά στρώματα” όποτε μια δοσμένη κοινωνία παρουσιάζει μια ποικιλία διαφοροποιημένων ρόλων στους οποίους ο καθένας έχει ίση πρόσβαση, και όταν ένα υποσύνολο εκείνων των ρόλων (εκείνων στους οποίους μια άρχουσα ελίτ μόνο έχει πρόσβαση) εμπεριέχει τον έλεγχο σημαντικών ενεργειακών και υλικών πόρων. Στις περισσότερες κοινωνίες οι ρόλοι τείνουν να “ιζηματοποιηθούν” μέσω μιας ποικιλίας ταξινομητικών ή κατατακτήριων μηχανισμών, αν και δε γίνονται σε όλους οι κατατάξεις μια αυτόνομη διάσταση της κοινωνικής οργάνωσης. Σε πολλές κοινωνίες η διαφοροποίηση των ελίτ δεν είναι εκτασιακή (δε σχηματίζουν ένα κέντρο ενώ το υπόλοιπο του πληθυσμού σχηματίζει μιαν αποκλεισμένη περιφέρεια), πλεονάσματα δε συσσωρεύονται (μπορεί να καταστραφούν σε τελετουργικές γιορτές), και αρχέγονες σχέσεις (συγγενικών και τοπικών συμμαχιών) τείνουν να επικρατήσουν. Ως εκ τούτου μια δεύτερη λειτουργία είναι απαραίτητη: τα άτυπα ταξινομητικά κριτήρια πρέπει να επενδυθούν με μια θεολογική ερμηνεία και έναν νομικό ορισμό. Εν συντομία, για να μετασχηματίσει μια χαλαρά καταταγμένη συσσώρευση παραδοσιακών ρόλων σε μια κοινωνική τάξη, το κοινωνικό ίζημα πρέπει να σταθεροποιηθεί μέσω θεολογικής και νομικής κωδικοποίησης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου