τoυ Νικόλα Σεβαστάκη
Στις συνθήκες της κρίσης, οι πολιτικές συμμαχίες είναι μια δύσκολη και περίπλοκη εξίσωση για όλους τους μετέχοντες στην πολιτική σκηνή. Η παγίωση των απορριπτικών συναισθημάτων στην κοινωνία ενισχύει τον ναρκισσισμό των «μικρών διαφορών», τα τεχνάσματα αυτοσυντήρησης, τους αμυντικούς φόβους ή και τους προσωπικούς τυχοδιωκτισμούς. Στο μεταξύ, όλα αυτά τα χρόνια, ανέβηκαν οι τόνοι και ανοίχτηκαν ψυχικά και συναισθηματικά ρήγματα. Η πολιτική διαμάχη έλαβε διαστάσεις πρωτοφανούς επιθετικότητας, δίχως δεύτερες σκέψεις για τις αρνητικές συνέπειες που θα είχε όλο αυτό στο μέλλον.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ, κόμμα που θέλησε να είναι πρωτίστως η πολιτική έκφραση της λαϊκής αγανάκτησης, προκύπτουν μεγαλύτερες δυσκολίες. Το άγχος ταυτότητας, οι αυτοματισμοί του πολιτικού ανταγωνισμού από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ο φόβος μην καταγραφεί ως «συστημικός», όλα αυτά επιδρούν στον συγκεκριμένο χώρο με έντονο τρόπο.
Η ειλικρίνεια επιβάλλει την εξής διαπίστωση: για τον οργανωμένο ΣΥΡΙΖΑ οι συμμαχίες προσεγγίζονται ως αναγκαίο κακό ή με την παραδοσιακή καχυποψία απέναντι στην απειλή της «παρέκκλισης». Επικράτησε η βεβαιότητα ότι η αντιμνημονιακή ορμή του 2011-12 θα έδινε λύση και στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας μέσα από τη συνάθροιση των επιμέρους αντιστάσεων σε ένα μεγάλο κοινωνικό μέτωπο. Αυτό το μέτωπο θα γεννούσε και το πραγματικό πολιτικό του μέγεθος.
Στο πέρασμα του χρόνου έγινε όμως φανερή η πολυσημία και πανσπερμία των αρνήσεων που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα της κρίσης. Παρ’ όλα αυτά, παγιώθηκε η αντίληψη ότι το αντιμνημονιακό κοινό αίσθημα είναι η νέα μαγιά της αντιστασιακής ψυχής του έθνους, ένα πρόπλασμα σύγχρονου ΕΑΜ. Η αποτύπωση, ωστόσο, μιας ρευστής πραγματικότητας ως εμπόλεμης κατάστασης μεταξύ δύο βουλήσεων, υπονομεύει τη δυνατότητα κάθε διαλόγου που αποτελεί προϋπόθεση κάθε πολιτικής συμμαχίας. Με ποιον να συνομιλήσεις, πόσο μάλλον να συμμαχήσεις πολιτικά, αν πιστεύεις ότι όλα τα άλλα δημόσια επιχειρήματα είναι αποχρώσεις του κακού;
Θεωρείται, επίσης, εδραία αλήθεια ότι η κρίση φτιάχνει έναν κοινωνικό και ταξικό διχασμό που στη μια του άκρη είναι ο νεοφιλελευθερισμός και στην άλλη το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ. Σαν να μην υπάρχει ένας λαός της ελληνικής Δεξιάς, ρηχής και βαθιάς. Και σαν να μην υφίσταται ένα άλλο τμήμα του πληθυσμού που δεν αναγνωρίζεται ούτε στο δεξιό συντηρητισμό ούτε όμως και στις μνήμες ή στους συμβολισμούς της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Η αφαίρεση μιας σύνθετης πραγματικότητας στο όνομα της ταξικής της χαρτογράφησης ή των νέων ΕΑΜ, δημιούργησε αυταπάτες. Νομίζω όμως ότι εμποδίζει εδώ και καιρό την ανάγνωση της συγκυρίας.
Θα έλεγε κανείς ότι οι συμμαχίες μπορούν να γίνουν ορατές όταν ένας πολιτικός χώρος ξεκαθαρίζει προς το εσωτερικό του και προς τα έξω ότι η ανασυγκρότηση του κράτους και της κοινωνίας χρειάζεται διανοητικά εργαλεία, πολιτικές ιδέες και ανθρώπινες ποιότητες από πολλές πηγές. Η έξοδος από την κρίση δίχως υπερβάσεις σε ιδέες και κληρονομημένα αισθήματα δεν είναι δυνατή.
Η συμμαχία των «αντιμνημονιακών» προσωπικοτήτων είναι συνταγή για την εμφάνιση επικίνδυνων φαινομένων τύπου Καρυπίδη. Η συμμαχία που αναζητά εναγωνίως το άρωμα της ενότητας των «συνεπών αριστερών» –τύπου ΚΚΕ και εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς– συνιστά τεράστια πολιτισμική οπισθοχώρηση, πέρα από το πολιτικό της αδιέξοδο.
Μοναδική προοπτική θα ήταν, κατά τη γνώμη μου, η μέριμνα για το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ σε όλες εκείνες τις δυνάμεις που αναγνωρίζουν τη σημασία του κοινωνικού ζητήματος και συγχρόνως επιδιώκουν προοδευτικές τομές τόσο στα φθαρμένα πρότυπα της «ρηχής ευημερίας» όσο και στις συνταγές της «ανταγωνιστικής λιτότητας». Εχω όμως την αίσθηση ότι όσο κυριαρχεί η δαιμονοποίηση κάθε σοσιαλδημοκρατίας, όσο περνά σε τρίτη μοίρα η ανάγκη για αποστάσεις από τις στρεβλώσεις του εγχώριου κοινωνικού μοντέλου στο όνομα των πρόσφατων δεινών του, όσο χτίζονται τείχη κακοπιστίας, τόσο περισσότερο δυσκολεύει και η προοπτική των συμμαχιών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου